دوره چرتکه

معرفی چرتکه:

چرتکه ابزاری برای انجام محاسباتی مانند چهار عمل اصلی و ریشه دوم در خاور نزدیک باستان، اروپا و دودمانسونگ بکار می¬رفت. علی¬رغم قدیمی بودن، هنوز در سراسر جهان از آن بیشتر در محاسبات ذهنی استفاده می-شود. این وسیله¬ی آموزشی برای افرادی که مشکل بینایی دارند و همچنین برای کسی که می¬خواهند اصول محاسبات را بیاموزند بسیار مفید است. امروزه با پی بردن به نقش چرتکه در آموزش محاسبات به کودکان و حتی نوجوانان و محاسبه ذهنی آنان، آموزش چرتکه گسترش چشمگیری یافته است.
ریشه شناسی: چرتکه وام واژه¬ای از زبان روسی در زبان فارسی است. تلفظ چرتکه در زبان روسی چرتکه، سچتی، چوتی یا شوتی نام دارد چرتکه در زبان روسی به معنای تسبیح می¬باشد.
تاریخ: تاریخ دقیق ریشه چرتکه مشخص نیست. چرتکه اولین رایانه شناخته شده و پیشرفته ترین سامانه محاسباتی شناخته شده تا 2000 سال پیش است. حدود 2300 الی 2700 سال قبل از میلاد مسیح اولین چرتکه توسط تمدن های خاور نزدیک باستان و چین مورد استفاده قرار گرفته است. در طول امپراطور هخامنشی، در حدود 600 سال قبل از میلاد مسیح، ایرانیان اولین بار شروع به استفاده از چرتکه کرده اند. در امپراطوری اشکانیان و ساسانیان، پژوهشگران متمرکز به تبادل دانش و اختراعات با کشورهای دیگر از جمله هند، چین و امپراطوری روم، اقدام نمودند.
فواید چرتکه: به تقویت تمرکز کمک می¬کند، توانایی حل مسعله را بهبود می¬بخشد، قدرت حافظه را بهبود می¬بخشد، استرس را کاهش میدهد، مهارت های تجسمی را بهبود می¬بخشد و اصول یادگیری را بهبود می¬بخشد و باعث درک منطقی و مهارت حرکتی و مهارت های تحلیلی می شود.سوانپان: چرتکه ای که در چین باستان مورد استفاده قرار میگرفته، از سیستم 2-5 استفاده کرده است یعنی دو مهره در عرشه فوقانی چرتکه و پنچ مهره در پایین محور قرار گرفته است که با حرکت آنها میتوانستند محاسبات با چرتکه را انجام دهند. بیشتر از هرجا چرتکه در چین باستان مورد استفاده قرار میگرفت و هم اکنون چین مراسم های بزرگی برای محاسبات ذهنی با چرتکه برگزار می کند.
سوروبان: بعدها در سال 1930 سوانپان به کشور ژاپن و کره معرفی گردید که ژاپنی ها با ابداع و اصلاح چرتکه چینی، چرتکه ای با سیستم 1-4 بداع کردند که بنام سوروبان شناخته شد که از چهار مهره در پایین محور و یک مهره در بالای محور استفاده می شد. چرتکه سوروبان به دلیل فرمول¬های جذابی که در آموزش محاسبات عددی ریاضی دارد بسیار محبوب بوده و علاوه بر شرق آسیاه و در زادگاه خود امروزه در بسیاری از کشورهای جهان به کودکان روش استفاده از آن را آموزش می¬دهند.
سازوکار: چرتکه از قابی تشکیل شده است که دارای سیم¬های موازی با یکدیگر است و مهره¬هایی بر روی این سیستم حرکت می¬کنند. هریک از این سیم¬ها تعدادی مهره را نگه می¬دارند که با حرکت مهره¬ها در جهت بالا و پایین میله رقم هایی محاسبه می¬گردد. میله ای که در وسط قاب قرار دارد ستون یکان و ستون بعدی در سمت چپ ستون دهگان¬هاست به همین ترتیب ستون¬ها ادامه می¬یابد و ستون هایی که در سمت راست میله¬ی وسطی قرار دارند اعداد اعشاری، ممیزی و ... را نشان می¬دهد.