صنایع خلاق

در دو دهه اخیر با طیف جدیدی از صنایع و فناوری های نرم مواجه هستیم که در ذیل عنوان کلی «صنایع خلاق» نامگذاری شده اند. بر این اساس، صنایع خلاق، به چرخه هایی از خلق، تولید و توزیع کالاها و خدمات اطلاق میشود که خلاقیت و سرمایه فکری را به عنوان ماده خام به کار می گیرد.

به عبارت دیگر صنایع خلاق متشکل از مجموعه ای از فعالیت های دانش بنیان هستند که دانش به معنای موسع از جمله دانش ضمنی و فناوری های مبتنی بر حوزه هنر و فرهنگ و نه محدود به آن را در خدمت تولید ارزش افزوده اقتصادی قرار می دهند و بنابراین، واجد پتانسیل درآمدزایی از تجارت و نیز مشمول حمایت حقوق مالکیت فکری هستند. امروزه، شرکت­های زیادی در جهان که به عنوان شرکت خلاق شناخته می­شوند، از این فناوری‌ها به‌عنوان دارایی‌های مهمی برای رقابت‌پذیری در بازارهای جهانی بهره برده اند. شرکت خلاق به شرکت‌هایی گفته می‌شود که جوهره رشد آنها خلاقیت و نوآوری برای ارائه محصولات و خدمات جدید و مدل‌های نوین کسب و کار در سطح بازار هدف است.

طبق تعریف آنکتاد(1)، صنایع خلاق به چهار دسته: میراث فرهنگی، محصولات هنری، محصولات رسانه ای و محصولات مبتنی بر آفرینش های کارکردی، تقسیم می­شوند.

همانطور که از تعریف فوق مشخص است یکی از نزدیک ترین صنایع به مفهوم اقتصاد مقاومتی، از میان صنایع متعدد و متنوع پیش روی کشور برای برنامه ریزی، سیاستگذاری و سرمایه گذاری، “صنایع خلاق” است.

از آنجایی که ماده خام این صنایع، خلاقیت و سرمایه فکری است، بیش از هر صنعت دیگری در مقابل عوامل بیرونی تاب آور است و اساساً از تیررس هجوم و آسیب عوامل خارجی و بیگانه مستقل است.

به دلیل آنکه صنایع خلاق مبتنی بر ذخایر فرهنگی یک ملت شکل می گیرد، آن را هم  مفهوم با صنایع فرهنگی می دانند. بر همین اساس این صنایع مردم بنیاد بوده و درون زا هستند. میراث فرهنگی و صنایع دستی، اسباب بازی، موسیقی، گردشگری و موزه داری همگی زیر مجموعه هایی از صنایع خلاق هستند که  نشان از مردم بنیاد بودن و درون زا و برون گرا بودن این صنعت دارند.

همانطور که در تعریف این صنایع مشخص شد، این صنایع مبتنی بر فعالیت های دانش بنیان و برآمده از فناوری های سخت و نرم، متکی بر دانش صریح و نیز ضمنی شکل می گیرند و فناوری در این صنعت به تولید انبوه محصولات، نوآور شدن و بهره ور شدن آن کمک می نماید.

صنعت فرهنگی و صنایع خلاق نیازمند صادرات و عرضه جهانی است. بخشی از صنایع خلاق یک کشور به ویژه کشورهایی با جمعیت های کم و متوسط در سطح جهان، صرفاً با صادرات، اقتصادی می شود و این خود ناظر به برون گرا بودن این صنعت است.

حال که کشور ما تحقق اقتصاد مقاومتی را به عنوان مهم ترین هدف خود در نظر گرفته است و از سوی دیگر با تحریم ها و دست اندازی های کشورهای غربی و آمریکا مواجه هستیم، انتخاب صنعت دارای اولویت کشور برای توجه و سرمایه گذاری در آن، از اهمیت بیشتری نسبت به سال های قبل برخوردار است و صنعت فرهنگی و صنایع خلاق، بیش از هر صنعت دیگری شایسته انتخاب و توجه به عنوان صنعت محوری توسعه این کشور میباشد.

صنایع خلاق صنعتی درون زا و برون گرا و متکی بر فرهنگ بومی ما است که میتواند با هزینه های بسیار نازل در قیاس با صنایع دیگر اشتغال ایجاد کند و محصولات دانش بنیانی با ارزش افزوده بالا به دنیا عرضه نماید. همچنین صنعت فرهنگی و صنایع خلاق یک مواجهه فعال، و نه انفعالی، در برابر هجمه های فرهنگی است.  شرکت های خلاق، مجموعه هایی هستند که با حداقل هزینه ایجاد شغل نسبت به صنایع دیگر و سرعت راه اندازی و حاشیه سود بالا نسبت به کسب و کارهای دیگر، نقش مؤثری در تحقق این هدف ایفاء می کنند.

دانش‌آموزان گنجینه‌های ارزشمند جامعه اند و توسعه و بالندگی فردای جامعه را رقم می‌زنند لذا لارزم است بکوشیم تا افرادی خلاق و مبتکر و آینده ساز را پرورش دهیم.

دانش آموزان دبیرستانی و راه اندازی یک کسب و کار کوچک ؟! کمی عجیب نیست! وقتی که امروزه اکثر دبیرستانی‌ها را می‌بینید، یک گوشی هوشمند ۷ تا ۱۰ اینچی همراه خود دارند که حتی به شلوغی خیابان هم توجه نمی‌کنند. قدیمی‌ها همیشه به خود می‌بالیدند که فرزندان خود را از سنین پایین به پیش تاجران و یا حجره داران می‌فرستادند. اما واقعاً امروز خانواده‌ها می‌توانند کودکان خود را به کار وادار کنند؟ اصلاً منطقی است که به جای درس خواندن، مشغول کار شوند؟

ابهامات زیادی در مورد دانش آموزان دبیرستانی وجود دارد و شاید راه اندازی یک کسب و کار کوچک برای آنها غیر قابل تصور باشد. ولی اینترنت به ما نشان داده که غیر ممکن وجود ندارد. در این وبینار با ما همراه باشید تا در مورد کسب و کارهای دانش آموزی در حوزه صنایع خلاق بحث کنیم.